HOLLANDS KROON – Ze zit sinds anderhalf jaar op de stoel van burgemeester in de gemeente Hollands Kroon en dat bevalt haar goed, zo niet zeer goed. “Ik vind het nog leuker dan ik dacht!”, zegt Rian van Dam in een openhartig gesprek in De Ontmoeting in Anna Paulowna, waar het gemeentebestuur haar domicile heeft.
“Als jong meisje wist ik niet zo goed wat ik wilde worden, maar ik weet wel dat het geen burgemeester was”, glimlacht Rian van Dam (1961) als ze teruggaat in haar herinnering. “Ik tenniste veel en op niveau, dus daar ging veel tijd inzitten. Zomers was het vooral tennissen geblazen en ’s winters was het zaak de conditie op peil te houden. Eén ding wist ik wel zeker en dat was een studie aan de toenmalige Landbouwhogeschool in Wageningen. Vraag me niet waarom, maar dat ging het worden.”
Maatschappelijk
De in Krimpen aan den IJssel geboren Van Dam verhuisde op jonge leeftijd met haar ouders en oudere broer naar Assen, waar haar vader als wiskundeleraar een nieuwe aanstelling kreeg. Eenmaal studerend in Wageningen kreeg de PvdA-politica voor het eerst te maken met zaken als ruimtelijke ordening, wonen en planologie. “Met vakken als bestuurskunde en voorlichtingskunde, voltooide ik mijn afstudeerscriptie in ’86, welke onder meer handelde over bewonersparticipatie. Nog steeds een actueel onderwerp. De studie voerde me stilletjes aan richting overheid, hoewel toen meer nog maatschappelijk dan politiek.”
Tussenstop
Na haar studie wist Rian van Dam één ding zeker en dat was blijven werken, ook nadat ze trouwde en moeder werd. “De arbeidsmarkt was in ’86 echter heel slecht, dus met mijn studie kon ik nog niet veel doen. Het werd een baan aan de Vrije Universiteit in Amsterdam waar ik verantwoordelijk was voor personeel en financiën.” Na de komst van haar twee zoons Jurriaan en Wessel volgde een periode die Van Dam schetst als ‘best ingewikkeld’. “Het was bedrijvig. Er was wel kinderopvang, maar dat was nog niet zo goed geregeld als nu en vrij kostbaar.” Toen het ondernemerschap van Rian van Dam’s echtgenoot Hein van Leeuwen een verhuizing naar Breda met zich mee bracht, laste Rian van Dam bewust een tussenstop in. In Breda werd dochter Inger geboren, waarmee het gezin werd gecompleteerd.
Stagiaire
“Toen ik weer aan de slag wilde, heb ik contact gezocht met de gemeente Breda.” Lacht: “Daar kon ik aan de slag als stagiaire. Ik was op mijn 36e een echte herintreder. Omdat ik mijn studie weer moest opfrissen werkte ik een half jaar in de praktijk en studeerde ik het andere half jaar.” Werkzaam als bestuursadviseur en later als directeur bij de dienst stadsbeheer kwam in 2006 een heel andere rol op Van Dam’s pad: die van wethouder in de gemeente Alkmaar. “We zijn vaak verhuisd maar dat heb ik nooit erg gevonden. Dit keer verhuisden we niet voor het werk van mijn echtgenoot, maar voor mij. Eigenlijk zouden we terug naar Amsterdam waar we begonnen zijn, maar het werd Alkmaar. Als je wilt veranderen, moet je nu eenmaal dingen ondernemen. Twee van onze drie kinderen kwamen mee en onze oudste zoon bleef in Breda.”
Agrarische achtergrond
Rian van Dam was 2006 tot 2011 wethouder van Alkmaar. Van 2013 tot 2014 volgde het wethouderschap van de gemeente Enkhuizen en van 2014 tot 2019 was zij programmamanager van Greenport Noord-Holland Noord. “Na vijf jaar Greenport begon het toch weer te kriebelen en ben ik om me heen gaan kijken. Toen de gemeente Hollands Kroon een burgemeester zocht en ik mij zeer goed kon vinden in het profiel dat ze zochten, besloot ik op de functie te solliciteren. In de loop der tijd ben ik namelijk verknocht geraakt aan het openbaar bestuur en de lokale politiek, en ook mijn agrarische achtergrond speelde een grote rol bij de sollicitatie. Hoe fijn is het dat je in een regio kan werken waar de agrarische sector zo’n prominente rol speelt? Dus alles viel op zijn plek.”
Verbindend
Zoals vermeld past het burgemeesterschap Rian van Dam als een jas. “Als tweede kamerlid ga je naar alle waarschijnlijkheid voor het bekrachtigen van een motie of wetsvoorstel. Maar voor mij begint het dan pas. Als je met de uitvoering van zaken daadwerkelijk met je inwoners te maken hebt, is het tastbaar en concreet. Dan heb je echt invloed op het dagelijks leven van mensen want het gebeurt voor je deur.” Sinds haar aanstelling als burgemeester staat Van Dam volgens ingewijden te boek als verbindend, toegankelijk en houdt ze de drempel laag. Zelf zegt ze daarover: “Het gaat hier over echte belangstelling. Het is voor veel mensen nog steeds belangrijk dat de burgemeester langskomt. Ik voel het en vind het leuk om kennis te maken met onze inwoners. Neem een bezoek aan een echtpaar dat 60 jaar getrouwd is. De verhalen die je dan hoort over de mores binnen de gemeenschap zijn fantastisch en leerzaam. Maar ook de onthulling van een gedenkpaal, de opening van de kermis, het bijwonen van werkzaamheden bij Doet & Ontmoet en de triathlon: dat zijn allemaal activiteiten waar ik onderdeel van mag zijn. De energie die je krijgt in ontmoetingen met mensen is geweldig.”
Dialoog
Uiteraard zit er een keerzijde aan de medaille want net als ieder ander heeft ook Rian van Dam te maken met minder leuke aspecten in haar werk. “Als burgemeester sta je nu eenmaal in de spotlights en zijn er altijd mensen die daar wat van vinden, positief of negatief. Dat is a fact of life. Politiek is niet voor bange mensen. Let wel: sommige nare aangelegenheden gaan me echt niet in de koude kleren zitten. Je moet misschien een dikke huid hebben, maar ook weer niet té dik. Dan voel je niets en zie je niets. Ik probeer in dat geval altijd oplossingsgericht te werk te gaan en vooral in dialoog te blijven. Je redt het niet in je eentje. Gelukkig heb ik over de ambtelijke organisatie in Hollands Kroon niets te klagen. We werken hier goed samen in een open, collegiale sfeer.”
Gecontroleerd
“Tja, het coronavirus.. wat zal ik daarover zeggen?”, antwoordt Rian van Dam desgevraagd. “Het grootste verschil met vorig jaar is dat de helft van de vergaderingen en representatie-activiteiten niet door konden gaan. Denk aan de 60-jarige huwelijken en evenementen als de Bloemendagen, de Floralia, het Bloemencorso en de Lentetuin. De veiligheidsregio Noord-Holland Noord neemt beslissingen onder aanvoering van de Alkmaarse burgemeester Bruinooge, maar in speciale gevallen per gemeente beslissen de eigen burgemeesters. Ik blijf zoveel mogelijk in gesprek om te zien wat wel of niet kan. Dat was in het begin van de lockdown makkelijker dan nu omdat er nu meer mogelijk is en er dus meer verschillen optreden. Dat is lastig, en soms best ingewikkeld om uit te leggen. Toch moeten we echt proberen om te leven volgens de regels van het RIVM, want een tweede lockdown moeten we niet willen. We moeten de boel gecontroleerd op gang houden en wel met z’n allen. Natuurlijk is niet iedereen het daar mee eens, want kijk alleen maar naar de impact die de coronacrisis op de economie heeft. Los van alle verdriet moeten we toch echt die afstand bewaren.”
Balans
Desalniettemin kijkt de in Den Oever woonachtige Rian van Dam met genoegen uit naar de resterende periode als ‘burgermoeder’ van de gemeente Hollands Kroon. “Ja, ik blijf voorlopig nog hoor. Ik heb nog zo’n vierenhalf jaar voor de boeg en daarna zie ik wel. Ik ben gezond en bruis van de energie. Wel loert er – ondanks de steun van mijn thuisfront – nog een flinke uitdaging om de hoek en dat is het vinden van een goede balans tussen werk en privé. Maar ach, what’s new?”
Via mediapartner: Rodi Media