Twee weken geleden kwam het bericht naar buiten dat Barbie (Samantha de Jong) met spoed was opgenomen in het ziekenhuis, waarover later gezegd werd dat dit was omdat zij een zelfmoordpoging had gedaan. En mijn mond viel werkelijk open bij het lezen van sommige reacties op dat bericht.
Ik vind het pijnlijk dat er zó weinig begrip is voor mensen die psychisch ziek zijn. Dat er zoveel onaardige dingen gezegd worden en grapjes worden gemaakt. Ik begrijp het niet. Waarom zou je grapjes maken over iemand die zich zo ellendig voelt, dat ze dood wil? In welke wereld is dat grappig?
Misschien is mijn gevoel voor humor gewoon anders dan dat van anderen, maar ik vind dat grapjes maken over mensen die ziek zijn niet kan. Net als dat je geen grapjes maakt over iemand die kanker heeft, of een gebroken heup of HIV, maak je ook geen grapjes over iemand die depressief of schizofreen is.
Het is niet grappig om ziek te zijn. En of dat nu wel of niet zichtbaar is, zou geen enkel verschil moeten maken. Als iemand zijn been verbrijzelt, zullen we direct onze hulp aanbieden. ‘Zal ik anders even je huis stofzuigen?’ ‘Ik haal wel boodschappen voor je.’ ‘Zal ik de hond voor je uitlaten?’ ‘Ik doe de was wel even.’ En dit vinden we ook heel normaal. Maar als iemands geest verbrijzeld is, zijn we ineens niet meer zo ondersteunend. Sterker nog: we lopen liever weg.
Het onbegrip en de onwetendheid rondom psychische aandoeningen, vind ik verontrustend. Er rust een taboe op. Er wordt niet over gesproken. En daardoor schamen mensen zich, vragen ze minder snel om hulp en wachten ze veel te vaak tot het eigenlijk al te laat is.
We durven niet te vertellen dat we er vanmorgen drie uur over hebben gedaan om überhaupt ons bed uit te komen. We zeggen niet dat we zó bang zijn om naar buiten te gaan, dat we in een complete staat van paniek even snel wat boodschappen halen, om daarna zo snel mogelijk weer naar huis te gaan. We benoemen niet hoe eenzaam we zijn en hoe ongelukkig we ons voelen.
Want er is geen ruimte voor mensen die ongelukkig zijn. Voor mensen die ‘niet helemaal lekker zijn’, of voor mensen die bang zijn voor de wereld – of misschien nog wel meer voor zichzelf. Mensen die depressief zijn, ‘moeten gewoon lekker naar buiten gaan en een frisse neus halen’. Mensen die verslaafd zijn, ‘hebben een wake-up call nodig en een schop onder hun reet’. En mensen die een burn-out hebben, ‘moeten gewoon eens goed slapen en zich niet zo aanstellen; we zijn immers allemaal wel eens moe’.
Omdat ik dit onderwerp belangrijk vind, wilde ik er een verhaal over schrijven. In mijn boek Eén waarheid heb ik dat (in zekere zin) gedaan. Omdat ik het bespreekbaar wil maken en omdat ik weet dat er ontzettend veel mensen zijn die iedere dag een gevecht leveren. Tegen zichzelf. Tegen de angst. Tegen de armen die hen zo graag dat diepe, zwarte gat in zouden willen trekken. Tegen de stemmen in hun hoofd. Tegen hun verslaving. Tegen hun eigen spiegelbeeld. En tegen het gevoel dat ze niets waard zijn.
Ik hoop dat je weet dat je je nergens voor hoeft te schamen en dat je niet alleen bent. Al die andere mensen zijn, net als jij, bang om te vertellen wat er in hun hoofd gebeurt. Maar als we allemaal iets eerlijker zouden zijn over de dingen die ons ’s nachts wakker houden, de dingen die we voelen, de angsten die ons teisteren en onzekerheden die ons beïnvloeden, dan zouden we dat ook werkelijk zien; dat we niet alleen zijn.
Nadine Swagerman blogt ook via ‘Wat zij Wil‘
