Het is grappig hoe je door de jaren heen verandert. Niet alleen je uiterlijk, maar ook je interesses en denkwijze zijn aan veranderingen onderhevig. Dat is nodig, anders zou je nooit leren, nooit groeien. Nooit een andere kant van jezelf leren kennen. Dan zou je nooit zien hoe divers een mens is, uit hoeveel lagen een persoon bestaat en hoe iedereen in staat is iets te zijn wat hij nooit dacht te kunnen zijn.
Het klinkt allemaal heel filosofisch en ik zou hier nu heel diep op in kunnen gaan, maar dat doe ik niet. Ik hou het vandaag lekker luchtig. Maar gisteren kwam deze gedachte in me op, toen mij gevraagd werd wat mijn lievelingskleur was. Waar ik voorheen vol overtuiging paars had gezegd – of specifieker: lavendel – zei ik nu ‘grijs of zwart’. En nee, ik ga geen discussie voeren over of dat wel kleuren zijn, so back off.
Gisteravond bladerde ik door het manuscript dat ik twee jaar geleden schreef voor een schrijfwedstrijd. Ik las een stukje voor aan mijn vriendin:
Ik loop de gang door en stap de koude buitenlucht in. Desiree glimlacht als ze me ziet. Als ik haar vraag of het wel goed met haar gaat, buigt ze haar hoofd en staart ze zwijgend naar haar vingers. Ze doet haar mond open om iets te zeggen, maar sluit hem weer als ze deur achter mij open ziet gaan. Ik hoor iemand achter me langs lopen en als ik omkijk zie ik dat het Els is. Ze gaat bij ons zitten, gooit haar pakje shag op tafel en begint onverstoord een sjekkie te draaien. Al likkend aan het vloei kijkt ze ons aan.
‘Waarom heb je dat nou gedaan?’ Ze wijst met het sjekkie naar mijn polsen. Nog voordat ik antwoord kan geven, hoor ik de deur weer open- en dichtgaan. Karla glimlacht, terwijl ze naast Desiree op het bankje gaat zitten. Els schuift haar pakje shag naar Karla toe, die bedankt en een pakje sigaretten uit haar jaszak pakt. Het gebeurt maar weinig dat een hulpverlener bij ons komt zitten om te roken, meestal doen ze dat aan de andere kant van het gebouw, bij de personeelsingang.
‘Maar eh, dat is geen oplossing hè? Dat begrijp je zelf toch ook wel.’ Zegt Els met haar plat Amsterdamse accent, terwijl ze opnieuw naar mijn armen wijst. ‘Je denkt misschien dat ’t beter is of zo, maar dat is natuurlijk onzin. Het is kiezen voor de makkelijkste weg meissie en wij mogen de last dragen.’
Ik weet niet wat ik moet zeggen.
‘Dat is niet helemaal waar wat je zegt, dat over de makkelijkste weg.’ Zegt Karla, terwijl ze de aansteker van de tafel pakt. Ze steekt haar sigaret aan en neemt een diepe hijs. ‘Het wordt vaak gezien als de enige uitweg, maar dat maakt het geen makkelijke keuze.’
Ik luister naar twee vrouwen van in en rond de vijftig, die heftig met elkaar in discussie gaan over zelfmoord. Desiree luistert met een glimlach naar het debat. Karla komt door haar werk als hulpverlener met allerlei feiten en cijfers aan. En Els zegt maling te hebben aan statistische onzin en spreekt uit ervaring.
‘Ik had een buurvrouw, Fietje, een moordwijf. Stond altijd klaar voor me en lachte altijd. Ze had een schat van een man en die twee waren echt onafscheidelijk.’ Els neemt een slok van haar koffie. ‘Op een dag stonden er ineens deurwaarders aan d’r deur. Wat bleek nou? Fietje had een gokverslaving en had al het geld van haar en d’r man er doorheen gejaagd. Alles was weg. Het verhaal ging natuurlijk als een lopend vuurtje door de wijk, niemand had ’t ooit verwacht. En in plaats van dat Fietje hulp zocht en d’r eigen rotzooi opruimde, heeft ze zichzelf verhangen in de slaapkamer. Zo hoefde ze nooit meer iemand onder ogen te komen en niet met de schaamte en de gevolgen van haar stommiteiten te leven. Ze heeft gewoon voor de makkelijkste weg gekozen en daarmee d’r eigen vent laten vallen.’
Karla gaat in verweer en voor ik het weet is hun discussie weer in volle gang. Ik bestudeer Els, met haar lichtblauwe oogschaduw en de rimpeltjes boven haar mond. Nora heeft me verteld dat Els hier is omdat ze depressief is. Wat ik moeilijk te geloven vind, want als je naar Els kijkt is dat wel het laatste wat je denkt. Els is altijd vrolijk, altijd behulpzaam en altijd gezellig. En als het echt zo is dat iemand als Els depressief kan zijn, dan kan het ook zo zijn dat iemand als ik nog een keer zelfmoord heeft geprobeerd te plegen.
‘Waarom lach je nou?’ vraagt mijn vriendin als ik klaar ben met voorlezen.
‘Gewoon, omdat het slecht is. Ik zou het nu zó anders hebben geschreven.’
‘Ja, maar dat maakt dit nog niet slecht.’
Ik keek haar aan.
‘Dit is hoe je twee jaar geleden schreef en in die twee jaar heb je een hoop geleerd, ben je gegroeid als schrijfster en veranderd als persoon, maar dat betekent niet dat je nu je werk van eerder moet gaan afkraken. Dat werk was nodig om beter te worden, om te leren.’
‘Ja, dat is wel zo, maar –’
‘Geen maar,’ mijn vriendin keek me aan. ‘Niet de eerdere versie van jezelf afkraken. Zonder die versie was je nooit deze geworden.’
‘Dat is waar.’
‘Ik hield van die versie.’ Ze grijnsde, ‘zo jong en onschuldig.’
Ik schoot in de lach, ‘rot toch op.’
‘Wat jij wil,’ zei ze lachend. ‘Maar je moet stoppen met de eerdere versie van jezelf uitlachen, dat verdien je niet.’
‘Oké,’ zei ik, haar woorden overdenkend. ‘Misschien heb je gelijk.’
‘Ik heb altijd gelijk.’
Nadine blogt ook op ‘Wat Zij Wil’
