HOLLANDS KROON Nét toen in maart de informatiebijeenkomsten voor het project Wieringerhoek van start zouden gaan, ging Nederland in lockdown. Dit najaar pakt Rijkswaterstaat de informatiebijeenkomsten opnieuw op, uiteraard volgens coronarichtlijnen. “Alle mogelijkheden liggen open, daarom willen we nog verder praten, informeren en horen wat er leeft”, vertelt projectmanager Mascha Lichtendahl. Zij vindt een extra stap om met de omgeving over de toekomst van het IJsselmeer te praten zinvol.
Het project Wieringerhoek beslaat het gebied bij de Noord-Hollandse IJsselmeerkust tussen Den Oever en Enkhuizen en een gedeelte Waddenzee en Amstelmeer. Dit is onderdeel van de Programmatische Aanpak Grote Wateren. Mascha: “Een probleem is dat soorten zoals zeelt, sprot, snoek, bot en ruisvoorn nu niet tot wasdom komen in het IJsselmeer.”
Vissen én vogels hebben meer natuurlijke zoet/zout-overgangen en een groter zoetwaterleefgebied nodig om een gezonde populatie te vormen. Trekvissen kunnen zich dan geleidelijk aanpassen aan de overgang tussen zoet en zout water. Een randvoorwaarde van het project is het borgen van de zoetwaterbeschikbaarheid. Het IJsselmeer voorziet namelijk 1 miljoen gebruikers van drinkwater. Bovendien is de land- en tuinbouw afhankelijk van de inlaat van zoetwater. “Bij langdurige droogte kan zoetwater vervuild raken met zoutwater,” licht Mascha toe. “Naast de projectdoelen zijn we ook alert op andere kansen en belangen in het gebied, zoals landbouw, visserij en recreatie.”
Voortborduren en richting geven aan alternatief
Tijdens de informatiebijeenkomsten van dit najaar kunnen omwonenden, belanghebbenden en belangstellenden voortborduren op de zienswijzen en van gedachten wisselen over onderwerpen die zij belangrijk vinden. “Samen puzzelen helpt ons om richting te geven aan het voorkeursalternatief en de milieueffectrapportage”, verwacht Mascha. Gerrit van Keulen van Dorpsraad Andijk is blij met de tussenstap. “Wij hebben bezwaar aangetekend tegen de procedure, omdat wij na de digitale zoomsessie nog met vragen zitten. We willen bijvoorbeeld meer weten over plannen van particulieren en bedrijven, die in het voortraject zijn ingebracht. Onze inwoners willen het historische en weidse karakter bij de kust van Andijk behouden. Dit najaar willen we daar verder op in gaan.”
Verzilting voorkomen
De zienswijzeprocedure in het voorjaar leverde rond de zestig reacties op. Voor Mascha als projectmanager was uitstel van de procedure niet logisch. “Het is een wettelijke termijn. Andere vergelijkbare ruimtelijke projecten gingen, net als wij, door met de procedure.” Wel kan ze zich de aversie tegen digitaal meepraten goed voorstellen. “Het is wennen en soms haperde de techniek. De tussenstap, met nieuwe informatiebijeenkomsten, vinden wij daarom nog nodig. Mensen zitten nog met vragen. Hoe houden we het open karakter? En hoe voorkomen we verzilting?” Het volwaardig meenemen van alle aangedragen oplossingen vindt ze in dit open proces essentieel. “Daarmee voer je de discussie aan de voorkant, oftewel op het moment dat het de meeste kans van slagen heeft. Blijkt vervolgens uit onderzoek dat een idee technisch niet uitvoerbaar is, geen oplossing biedt, of te duur is, dan ronden we de discussie goed af en hoeven we er later niet opnieuw naar te kijken.”
Open houding
De hoge opkomst en betrokkenheid vanuit de omgeving vindt ze erg positief. Zo hebben de ontwerpateliers veel opgeleverd door inbreng van regionale overheden en vertegenwoordigers van recreatie, toerisme, recreatievaart, vissers, agrariërs en jachthavenbeheerders. “Als laatste stap willen we het gesprek nog verbreden. Niet alles wat ingebracht is kan uiteindelijk doorgaan, het voorkeursalternatief zal daarom bestaan uit een selectie van goede maatregelen. Het is aan de minister om hierover te beslissen op basis van alle informatie.”
Zoetwaterinlaat
Wim Mostert van LTO afdeling Hollands Kroon vindt dat hij voldoende informatie had voor zijn zienswijze. Toch had hij het logischer gevonden dat de zienswijzeprocedure was uitgesteld. “Door onze betrokkenheid in het voortraject waren onze vragen al goed aan bod gekomen. Onze zorgen heb ik online, ondanks de techniekproblemen, goed uit kunnen spreken. De landbouw is afhankelijk van zoetwaterinlaat uit het IJsselmeer. Wij zijn bij droge zomers bang voor een te hoog zoutgehalte. Eilandjes zijn wij geen voorstander van. We verwachten dat dit de waterbergingscapaciteit beperkt. Ook wijzen we op toenemende overlast door foeragerende ganzen op landbouwgrond. Een afzonderlijke Landbouweffectrapportage vinden wij daarom op zijn plaats.”
Stuurgroep
De Verkenning Wieringerhoek is vanwege de veelheid van belangen mede voorbereid door een stuurgroep van regionale overheden en een groene coalitie, bestaande uit organisaties zoals Vogelbescherming Nederland en Sportvisserij Nederland. “Regionale overheden hebben ook belangen, zoals visserij, landbouw en recreatie. Door die belangen en middelen te koppelen, hopen wij op oplossingen die verder gaan dan alleen ons project en die meerdere belangen kunnen dienen,” licht Mascha deze rollen toe. “Ons budget vanuit de Programmatische Aanpak Grote Wateren is namelijk bedoeld voor ecologie, met als randvoorwaarde dat de zoetwaterfunctie van het IJsselmeer veilig gesteld moet worden, zowel voor drinkwater als voor de land- en tuinbouw.”
Kustvisie
De belangen van andere sectoren kunnen volgens haar goed samengaan met andere functies. Ze merkt in het voortraject dat provincies en gemeenten hieraan ook hun bijdrage willen en kunnen leveren. Deze inzet komt terug in de Kustvisie die tegelijkertijd in de maak is. “In het najaar trekken we samen met het kustvisieproject op met informatiebijeenkomsten.” In deze kustvisie werken regionale partijen samen aan integrale gebiedsontwikkeling. Bestuurders ondertekenen hiervoor een intentieverklaring.
Droomproject
Annelies Blankena van Vogelbescherming Nederland is blij met het proces van Rijkswaterstaat, waarin veel ruimte is om wensen in te brengen en de afzonderlijke bouwstenen onderling gecombineerd kunnen worden. “Voor ons als Vogelbescherming is het een droomproject. Het is maar zelden dat ecologie zo duidelijk als doel centraal staat in projecten. We waarderen het dat Rijkswaterstaat deze natuurdoelstelling heel zuiver en stevig vasthoudt. Natuurlijk spelen er regionale belangen, maar de nationale doelstelling van dit project blijft overeind. Het is een prachtige kans op een brakwaterzone en achteroevers, waardoor er weer volop dierenleven in het gebied komt. Vanuit dat belang vinden wij het niet wenselijk dat er een hek van windmolens of zonne-eilanden langs de kust komt.”
De betrokkenheid van natuurorganisaties gaat verder dan het behartigen van het natuurbelang, vult Marco Kraal van Sportvisserij Nederland aan. “Wij zijn ook een kenniscentrum met de wettelijke taak om te adviseren over ecologie voor vissoorten. Onze informatie over het gedrag van de soorten in overgangsgebieden speelt een rol bij het slagen van de maatregelen. Wij voelen ons daarin gewaardeerd in het project Wieringerhoek.”
Sporthal Andijk
Hoe de vervolgbijeenkomsten er uit moeten zien? Gerrit van Keulen beveelt namens de dorpsraad de sporthal in Andijk als een van de locaties van harte aan. “Groot genoeg voor anderhalve meter afstand. Onze inwoners kunnen dan wat rondkijken en vragen stellen.” Hoe de bijeenkomsten feitelijk georganiseerd worden, hangt af van de mogelijkheden die van overheidswege veilig gevonden worden. De bijeenkomsten worden tijdig gepubliceerd op de website van Rijkswaterstaat en plaatselijke media.
Procedure Project Wieringerhoek
- 2020: Publicatie Startbeslissing, participatie en MER onderzoek
- 2021: Besluit Voorkeursalternatief (VKA)
- 2021: Inspraak
- 2022: Planuitwerking, Besluit en vergunningen
- 2023: Eventuele Beroepsprocedures
- 2024 (contract-)Voorbereiding realisatie
- Werven opdrachtnemer
- 2025: Start aanleg
- 2031: Gereed
Hoe kom je tot een Voorkeursalternatief?
Rijkswaterstaat sluit de verkenning Wieringerhoek af met één maatregelenpakket. Dit is een selectie van alle maatregelen die onderzocht zijn. Zowel de maatregelen van de vier onderzoeksalternatieven als de maatregelen uit het omgevingsproces doen volwaardig mee. Het gekozen maatregelenpakket moet een totaaloplossing bieden voor de projectdoelen en voldoen aan randvoorwaarden zoals betaalbaarheid en maakbaarheid. De keuze wordt verder gebaseerd op de onderzoeksresultaten én de inbreng van de omgeving, de ontwerpateliers en de zienswijzen. De minister neemt in 2021 het besluit. Vervolgens start de officiële inspraakprocedure over het gekozen Voorkeursalternatief.
Via mediapartner: Rodi Media