WINKEL – Het is een jarenlang slepende rechtzaak tussen de firma Spaansen uit Winkel en de gemeente Harlingen over de verkoop van een perceel aan het bedrijf uit Winkel. Het hof is net zoals de rechtbank van mening dat de verkoop van het perceel aan de Kanaalweg in Harlingen een verboden steunmaatregel bevat die niet is aangemeld bij het Coördinatiepunt Staatssteun van het ministerie van Binnenlandse zaken.
Spaansen was eigenaar van de grond waar zij een vloerenfabriek in bedrijf hadden. Spaansen had ook op een andere locatie in Harlingen een bedrijf, deze was gevestigd aan de Lange Lijnbaan in Harlingen. Het perceel waar het omdraait is gelegen aan de Kanaalweg dat tegen het centrum van Harlingen aan ligt en grenst aan woningbouw en aan de N31.
De gemeente Harlingen is al vanaf 2003 bezig om dit perceel in handen te krijgen om daar woningbouw te plegen. Dit moest gebeuren via Kanaalweg B.V. een vennootschap tussen de woningcorporatie Bouwvereniging Harlingen en de B.V. Noppert Heerenveen. Eind 2005 heeft Kanaalweg B.V. een plan gepresenteerd voor het perceel Kanaalweg, het terrein van Spaansen waar uit naar voren kwam dat Kanaalweg B.V. de eigenaar van het perceel zou gaan worden. Dit is begin 2007 bekrachtigd door de ondertekening van een intentieovereenkomst tussen de beide partijen.
Helaas liep het anders af, Spaansen en Kanaalweg B.V. konden niet tot overeenstemming komen over de verkoopprijs van het perceel en de gemeente Harlingen weigerde het verschil bij te leggen waardoor er een te groot gat was ontstaan.
Spaansen heeft hierop een brief gestuurd naar de gemeente Harlingen daarin staat: ,,Vanaf 2003 wordt door partijen overleg gevoerd. Spaansen heeft oorspronkelijk als doel gehad voor € 11 miljoen een nieuwe (kleinere) fabriek te bouwen aan de nieuwe zeehaven. Door het verstrijken van de tijd is de begrote kostprijs voor de herbouw gestegen naar € 16 miljoen en heeft Spaansen daarnaast haar vraagprijs met € 2 miljoen laten zakken. Spaansen heeft veel kosten gemaakt en veel tijd besteed aan onderzoek voor herbouw. Deze verdeelde aandacht is haar exploitatie niet ten goede gekomen.”
Spaansen is hierop verder gegaan met het revitaliseren van haar perceel aan de Kanaalweg door o.a. het terrein aan te passen aan de KAM normen en te investeren in nieuwe productiebanen om zo een verliesgevend product te vervangen voor een winstgevend product. Dit houdt ook in dat de aankoop van het perceel Westergo in Harlingen van de baan was en Spaansen haar partner Multiguest heeft geïnformeerd over het niet vestigen van een gezamelijk bedrijfsbureau met HKSF en Spaansen plannen zou gaan ontwikkelen om haar locatie in Winkel verder uit te breiden door de bouw van een tradioneel kantoor en niet zoals voorheen in units.
Provincie Friesland gaat zich ermee bemoeien
Ondertussen is op verzoek van de provincie Friesland heeft de Dienst Landelijk Gebied een rapport opgesteld over de staatssteun aspecten die verbonden zijn aan een overheidsaankoop van het Spaansen-terrein. Uit dit rapport komt naar voren dat:
- Conform de onteigeningswetgeving is een analyse opgesteld: vermogensschade, financiële schade en bijkomende kosten. Zie de uitwerking in de spreadsheets, eindtotaal wordt gesteld op totaal te vergoeden aan Spaansen (mocht het voor de rechtbank komen) van een bedrag van € 11.210.000,-.
- De conclusie is daarmee gerechtvaardigd dat er geen sprake is van staatssteun daar het aankoopbedrag lager wordt geschat dan de onteigeningswaarde.
- Voor de formele status van de onteigening is het van belang dat de gemeenteraad de politieke opdracht aan B&W geeft het gebied te ontwikkelen met inzet van onteigening.”
De provincie heeft ook ondertussen zelf plannen gemaakt om de weg die langs het perceel loopt, de N31, op te waarderen naar een A-weg en wordt er gekeken naar de mogelijkheid om de fabriek te saneren t.b.v woningbouw.
In 2008 doet Spaansen nogmaals een aanbod tot verkoop van het perceel aan de gemeente Harlingen in een brief aan Spaansen in januari 2009 schrijft de gemeente dat zij in onderhandeling willen met Spaansen over de eventuele aankoop van het perceel, dit gesprek vind plaats op 21 januari 2009. De uitkomst is dat Spaansen op 11 februari 2009 het perceel voor een bedrag van 8.5 miljoen wil verkopen met daarbij wel een aantal voorwaarden. Op 29 april 2009 krijgt Spaansen een brief waarin het college schrijft:
“Met inachtneming van onze weerlegging van de door u gestelde voorwaarden heeft ons college besloten de locatie van Spaansen (opstallen, erf en ondergrond), gelegen aan de Kanaalweg te Harlingen, kadastraal bekend gemeente Harlingen, sectie B, nummers 472, 903, 966, 1193 en 2706, totaal groot ca. 67.466 m², per 31 december 2010 aan te kopen voor de koopprijs van € 6.500.000,- (waarde economisch verkeer). Op het moment dat Spaansen daadwerkelijk het bedrijf verplaatst naar de Nieuwe Industriehaven wordt een nabetaling gedaan van € 2.000.000,-. Om de transactie voor u voldoende aantrekkelijk te houden, zal de nabetaling na aan periode van vijf jaar na de transactiedatum sowieso en los van een eventuele verplaatsing, eveneens plaatsvinden. De totale aankoopsom bedraagt derhalve € 8.500.000,- k.k. De aankoopprijs van het door u aan te kopen talud ad € 150.000,- en groot 1.28.00 ha, gelegen grenzend aan de locatie van Spaansen in de Nieuwe Industriehaven, kan verdisconteerd worden in de koopsom van € 8.500.000,-.”
Op 6 mei 2009 besluit de gemeenteraad akkoord te gaan met de aankoop van het perceel per 31 december 2010 voor de prijs van 6.350.000 euro en met een nabetaling van 2.000.000 euro voor verplaatsing van het bedrijf als dit binnen 5 jaar na de overdracht plaats zal vinden.
Op 23 juni 2009 heeft de ondertekening van de koopovereenkomst plaatsgevonden en wordt de gemeente op 31 december 2010 eigenaar van het perceel.
Op 20 september 2011 ontvangt Spaansen van de gemeente Harlingen een brief waarin zij schrijft dat de gemeente Harlingen niet overgaat in het betalen van de 2.000.000 miljoen euro en ondanks vele sommaties van Spaansen blijft Harlingen ingebreke waarna Spaansen een rechtzaak aanspant tegen de gemeente Harlingen. De gemeente beroept zich op het feit dat ‘Spaansen toch al zou gaan verhuizen naar een andere locatie.’
Tijdens de rechtzaak vliegen de verwijten over en weer en vordert Spaansen dat de rechtbank de gemeente Harlingen dwingt de resterende 2 miljoen euro te betalen aan het bedrijf. In de uitspraak van de rechter komt deze tot de conclusie dat er sprake is van onrechtmatige verleende staatssteun voor een bedrag van 2.250.000 euro waarvan 2.000.000 euro nog niet is betaald door de gemeente, veroordeeld Spaansen tot het terugbetalen van 250.000 euro aan de gemeente Harlingen vermeerderd met de berekende rente. Ook moet Spaansen de kosten van het geding betalen, ruim 18.000 euro.
Spaansen laat weten in hoger beroep te gaan.
Hof vernietigd besluit rechtbank en verklaart dat de koopovereenkomst tussen beide partijen nietig wordt verklaart vanwege ongeoorloofde staatssteun en veroordeeld de gemeente Harlingen om mee te werken aan de bewerkstelling dat de eigendomssituatie van het Spaansen-terrein wordt weergegeven in de openbare registers op straffe van een dwangsom van 25.000 euro per dag of per dag deel tot een maximum van 2 miljoen euro. Het hof wijst ook alle vorderingen van de firma Spaansen af en ook de vorderingen van de gemeente Harlingen.
De gemeente Harlingen moet ook alle kosten betalen, ruim 23.000 euro en moet ook de kosten die Spaansen heeft gemaakt betalen, ruim 16.000 euro.
