NH NIeuws meldde dat de huisartsenpraktijk van Co-Med waar ik als patiënt sta ingeschreven wordt door de Inspectie onderzocht na melding van klachten. Het blijkt dat er nog meer klachten zijn over andere vestigingen van Co-Med elders in het land. Wat er precies is gebeurd weet ik niet, maar ik was niet verrast toen ik dat bericht las. De slechte zorgverlening is het gevolg van commercialisering en schaalvergroting.
Afgelopen zondag schreef ik nog een column met de volgende alinea: ‘Het neoliberale gemeentebestuur heeft een groot deel van het sociaal domein volledig in handen gegeven van een particulier bedrijf waarvan een miljonairsfamilie eigenaar is. Maar de marktwerking gaat nog verder. Kortgeleden heeft onze huisarts haar praktijk verkocht aan een investeerder. Blijkbaar vond ze haar roeping minder belangrijk dan een flinke zak met geld. Veel Hollands Kroners zijn nu opgezadeld met een in het hele land opererend bedrijf met winstoogmerk. Er is een gepensioneerde huisarts aangetrokken die alleen op vrijdag spreekuur houdt. ‘Wij werken met invallers’ staat op de site van ‘Co-Med’ te lezen. In hoeverre is de term ‘huisarts’ nog van toepassing?’
In februari meldde ik in een column: ‘Zo’n twintig jaar lang had ik op Wieringen dezelfde huisarts. Ik had hem niet vaak nodig maar als er wat was kon ik altijd bij hem terecht. Toen ik in Anna Paulowna ging wonen stonden twee praktijkhoudende huisartsen daar op het punt om met pensioen te gaan. Hoe lang zij hun praktijk hadden gerund weet ik niet maar het zal een behoorlijk lange tijd zijn geweest. Huisartsen bouwen in vele jaren een innige band op met hun ‘patiënten’.
Eén van die praktijken werd overgenomen door dokter Hoogbruin, een vriendelijke, enthousiaste vrouw die na enige tijd samen met een collega een gedeelte van het Gezondheidscentrum ging huren en daar patiënten ontvingen en behandelden. Vorig jaar ‘verkocht’ zij echter haar praktijk inclusief patiënten/klanten bestand aan een particuliere onderneming, Co-Med. De huisartsenzorg is blijkbaar ten prooi gevallen aan de commercie, waarbij enthousiaste, praktijkhoudende huisartsen vallen voor het ‘grote geld’ dat investeerders ter beschikking stellen aan bedrijven die met huisartsenzorg flinke dividenden willen realiseren. De tijd van ‘je’ huisarts blijkt voorgoed voorbij te zijn. De kans is groot dat je bij ieder consult weer een andere ‘waarnemer’ aantreft. Met dank aan het liberaliserings- en privatiserings streven van de liberale coalitie in Den Haag. We zijn nu klanten geworden van een bedrijf dat flinke winsten wil realiseren.
‘De’ huisarts is werkzaam in de ‘eerste lijn’ en wordt wel eens aangeduid als ‘poortwachter’. Hij of zij is een allrounder die veel gezondheids- of medische problemen zelf kan verhelpen en zo dure specialistische zorg kan voorkomen. Hij of zij is het eerste aanspreekpunt bij klachten en heeft zo’n negen jaar gestudeerd om de benodigde kennis te verkrijgen. Hij of zij is de baas in eigen praktijk en wordt daarbij geholpen door een assistente en soms een praktijkondersteuner of verpleegkundige. De gemiddelde huisarts kan zo ongeveer 2000-2100 patiënten ‘behappen’.
Bij de huisartsenpraktijken die worden opgekocht door een op winst gerichte grootschalige onderneming als Co-Med zijn artsen in dienst. Zij zijn dan werknemer en niet meer praktijkhoudend huisarts. Dat roept veel vragen op. Welke gevolgen zal die schaalvergroting en vercommercialisering hebben voor de verhouding patiënt-huisarts? Welk effect zal het ‘moederbedrijf’ hebben op het werk van de werknemer-arts? In hoeverre zal het zijn of haar visie op het beroep wijzigen? Kan de arts nog wel autonome beslissingen nemen? In hoeverre zal het de zorg negatief dan wel positief beïnvloeden? Een op winst gerichte onderneming zal in de eerste plaats naar de cijfers kijken. In hoeverre gaat dat samen met kwalitatieve en betaalbare zorg? Zal commercie niet juist een prijsopdrijvend effect hebben? Kortom, is marktwerking in de (huisartsen)zorg in ons belang?’
Het vastlopen van een bedrijf dat uitsluitend uit winstbejag huisartsenpraktijken opkoopt kon niet uitblijven. Een huisarts is iemand die zich aangetrokken voelt tot het beroep omdat het verder gaat dan alleen het verhelpen van lichamelijke kwaaltjes van patiënten. De huisarts is iemand die meedenkt met de mensen die hij in zijn spreekkamer krijgt en ze ook goed kent, omdat hij een jarenlange band met ze heeft opgebouwd. Hij of zij moet niet alleen veel afweten van somatische ziekten maar moet ook kennis hebben van psychologie, psychiatrie en sociologie. Een echte huisarts is van alle markten thuis, maar blijkbaar is hij niet opgewassen tegen een snel om zich heen grijpende marktwerking in de huisartsenzorg…
Kees Zwaan
Via mediapartner: Noordkop Centraal
